"murat, huyun hep böyle dik olsun evladım ama çok az insan için huyunu da eğmeyi bil..." /1993 / jülide gülizar

                                          
                                                                     jülide GÜLİZAR 
                                            ( 1929 - 14 MART 2011  )

adına ne diyorlar ; inatçılık mı , kararlılık mı, irade mi...

aslına bakarsanız her üç kelimenin

kesişim kümesi de var, birbirinden bambaşka anlamları da...

taaa 1990'ların başında, neredeyse 3 yıl koca yıl, rahmetli jülide gülizar'ın birebir talebesi olma şansı yakalamıştım 2 yıl boyunca...yılların efsane yayıncısı jülide gülizar, isteyen herkesin hocasıydı, hiç kimseden emeğini esirgemezdi ama biz iki üç genç jülide gülizar hoca'yla aynı odada, neredeyse yanyana masalardaydık...dolayısıyla herkesten daha çok bizim hocamızdı...

beni de severdi, ayrı ilgilenirdi...genç kalemimi güçlü bulurdu...bir yazımda "yıllanmış paltonun kol uçları EPRİMİŞ" cümlemi okurken zınk diye durmuş "eprime kelimesini artık o kadar az insan bilir ki...aferin sana" demişti. 20'li yaşlarımın başındaydım. jülide hocam sesimi de etkili ve eğitilebilir bulurdu...bazen vurgularıma net ikazlar yapar, ne istediğini   bir seferde anlamazsam da alt dudağını hemen düşürürdü...bütün zeki hocalar gibi , önemsediği talebelerine karşı tatlı sert,  tahammülsüz bir yanı da vardı...

uzun öğle sonu sohbetlerimizde,  keyfi çok yerindeyse kırk yılda bir  bizimle birlikte sigara tellendirirdi...o kadar çok travmatik olaya şahit olmuştuk ki o odada ...sigaralı halini hayal meyal hatırladığıma göre belki de şu sarsıcı anlardan biriydi...

uğur mumcu'nun ölümü ve cenaze töreni...

orgeneral eşref bitlis'in düşen helikopteri...

adnan kahveci'nin ölümü....

33 erin şehit edilmesi....

cumhurbaşkanı turgut özal'ın ölümü...

süleyman demirel'in cumhurbaşkanı oluşu...
özel radyo ve tv yayınına izin veren; anayasa değişikliği...

inanın zihnimi zorlasam bir bu kadar daha başlık bulabilirim (!)

bu birbirinden çarpıcı olayların hepsi 1993 yılının ilk yarısında oldu...tüm bunlar yetmiyormuş gibi  bir de 2 temmuz'da sıvas  travmasını yaşadı Türkiye...yıl yine 1993'tü...


sözün burasında araya sıkıştırayım ki, sıvas olaylarından tam tamına bir yıl sonra  tarih 2 temmuz 1994 olduğunda ben de baba olacaktım....büyük oğlum umur örsan gelecekti dünyaya...bir yıl önce birileri bana yakında baba olacağımı söylese uyurken üstün açık mı kaldı der bir de makaraya alırdım onu...hiç o taraklarda bezim yoktu o yaşlarda...

aslına bakarsanız, kabus gibi bir yıldı 1993....

işte bu dönemlerin hepsinde jülide gülizar'ın talebeleriydik bizler. gepgenç çalışanlar olarak...her olayda her haberde önce sarsılır, sonra yayın telaşına düşer, gün biterken de kritik yapardık olan biteni...


gençliğin  toyluğuyla, mutlaka dar ve anlamsız  analizler yaptığımız da  çok olmuştur...jülide hoca, her cümlemizi sakince dinler sonrasında da aklından geçeni ve net fikrini  tane tane anlatırdı...ortalama 35 yaş vardı aramızda ama asla hiçbirimizin sözünü kesmezdi...ben mesela 39 yaş küçüktüm hocamdan....


yılların politikacısı süleyman demirel'in çok yıllar önceki bir deprem gecesinde, bütün habercilerle birlikte deprem çadırlarının yanında  kendi üzerini de battaniyeyle şefkatle örttüğünü anlatırken gözleri ışıldar, böyle de bir insan yanı vardır onun derdi..


1990'ların gündemdeki çok güçlü isimleri hüsamettin cindoruk, yekta güngör özden ( cindoruk TBMM / özden anayasa mahkemesi başkanıydı)  ankara hukuk fakültesinden sınıf arkadaşlarıydı ... hocayı ziyaret ettikleri de olurdu...ahmet say , çetin öner, ümit gürtuna, sevgi özel...yakın arkadaşlarıydı...hoca, bazı ziyaretlerine bizleri de götürürdü...ahmet say ayda en az iki kez gelir, odada saatlerce sohbet ederlerdi ve biz de katılırdık bu sohbetlere kıyısından,  tıfıllar:)) olarak... 


ahmet taner kışlalı'nın çok sevdiği eşi ve  1995'te birlikte yaptıkları kazada küt diye  ölecek olan nicole nilgün hanım bir üst katta çalışır,  zaman zaman o da gelirdi sohbete...genel müdürümüz murat demiray'dı...


bazı durumlardaki olayların yorumlanmasında ters düştüğümüz de  olurdu jülide hoca'yla...bireysel olayların her birinde daha duygusal ve anlayışlı analizler yapar, toplumsal olayları ve politikacıları  analiz ederken çok daha katı olurdu...yalçın küçük de arkadaşıydı...onu da uzun uzun anlatırdı bizlere...


cumhurbaşkanı turgut özal'ın ölümünün hemen sonrasında odamızda yaptığımız bir öğle sonu konuşmamızda  dümdüz bir tonlamayla "o adamın ölümüne hiç üzülmedim...hatta..." demiş devam etmek istemişken daha cümlesini tamamlamadan ben dahil lafını kesmiştik iki üç genç;hocam ölüme üzülmemek olur mu ?... diye. cümlemiz biterken gözlerini  dikmiş, olur! demişti...donup kalmıştık...ben de o genç ve toy halimle pek yakın bulmazdım kendime, türkiyeyi o döneme getiren yılların iktidarının bazı uygulamalarını ama yine de hoşuma gitmemişti bu katılık...küçücük bir kadındı jülide hoca, biraz da yaşlılık  zamanlarından dolayı hafif kamburunu çıkararak yürürdü ama gözlerini size dikip baktığında ürkerdiniz, derlenip toparlanırdınız...işte o anlardan biriydi bu yaşanan...


bu diyalogtan hemen bir iki gün sonra yine bir başka konuda hocayla çataçat laf yarıştırıp  tartışmanın aleviyle ilerlerken, ben yine  her cümlesine cevap verince zaten turgut özal konusundaki refleksimi bir yere not etmiş (!)  jülide hoca; "murat; evladım, zaten senin sesin de dik, saçın da dik, huyun da dik"  deyivermişti...donup kalmıştım...cümlesinde de tonlamasında da örtülü biçimde övgü de vardı ama daha çok ikaz da vardı, kızgınlık  da vardı fakat yine de bütün bunların dışında, büyük olmanın şefkatinden vazgeçmezlik de vardı...


orada durdu konuşma...
sustuk...karşılıklı...

günlerce....
sustuk...
kase kırılmıştı....

jülide hocamla o günden sonra soğuk rüzgarlar esti aramızda...odaya başı önde  girip günaydınımı dedim, saygımı gösterdim ama tek kelime etmedim. internet minternetin daha hayali bile kurulmadığı için açardım gazetemi, huşu içinde okur, işimi yapardım. bir yandan da her vesileyle o üçlü cümlesini düşündüm hocanın hem evde hem işte...


sesim mutlaka dikti çünkü daha yirmili yaşların ortasındaydım ve sesimin  oturmasına biraz daha zaman vardı, tam eğitilmiş de değildi sesim...saçım hep dik olmuştu çocukluğumdan beri :))) bu ikisine itirazım yoktu da, üçüncü cümleye enikonu takılıp kalıyordum...huyum da dik miydi acaba :)) 


bir gün evde, hocamın tespitinden yola çıkıp aynı   soruyu o dönemdeki  eşime de teyit etmek için sorunca, mesele aydınlandı...  "cevabımı ne sanıyorsun murat...ne duymak istiyorsun...evde bile ne kadar dikbaşlı  adam olduğunu söylememe gerek var mı ... bir şeye hayır dediğinde kim sana evet dedirtmiş şu yaşına kadar, bir düşünsene" dedi kontr bir halle...çocukların annesi  sakin bir kadındı, ama kelimelerden yaptığı rövaşataları da ünlüydü...durur durur, bir cümleyle nakavt eder, topu doksana gönderirdi. saygı duyardım zeki cevaplarına...böyle anlarda vallahi  yine  gol:))) derdim...işte şimdi yine öyle yapmış, mevzuu bir cümleyle bitirmişti...bu cevabına ve hükmüne, temyiz(!) hanem de kapalıydı...ben öğreneceğimi öğrenmiştim.... taaa 10 yaşından beri tanırdık birbirimizi onunla...bin kere didişmişliğimiz de vardı ...damarımda akan kanı bile bildiğini söylerdi...bilirdi de...o zamanki eşimden bu cevabı alınca  denklem de tamamlanmıştı...



jülide hoca bu tespitinde de haklı çıkmıştı...
üçte üç yapmıştı...!!! 
jülide hocam yine....


ben sesi de dik, saçı da, huyu da dik bir adamdım...
evden de tescilliydi bu gerçek artık..! 

ertesi sabah işe giderken, o zamanın en güzel pastanelerinden olan ve sabahları çok erken açan,  bugün hala  faaliyette olup olmadığını bilmediğim reşit galip yokuşundaki ÇIRAĞAN pastanesinden   pasta aldım...yanına da kendimce  en güzellerinden tuzlular eklettim...odamızın kapısından içeri girmeden taaa uzaktan  duydum jülide hocanın daktilosunun seslerini...ondan başka kimseler yoktu odada...binada da çayçı temizlikçi üç beş kişiydik...jülide hoca yine sabah yedide gelmiş, ışık hızıyla kitabını yazıyordu...hocanın bugün  artık piyasada bulunmayan bir çok kitabının teksir kağıtları üzerindeki nice doğumuna tanıklık etmiştik...o kitaplardan birini yazıyordu yine...

saniyesini boş geçirmezdi...


odadan içeri girdim, günaydın dedim saygıyla...hemen uzandım ve hocanın iki yanağından öptüm sonra da eline uzandım...gelenekçi bir kadın hiç olmamıştı ama çekmedi elini...şap şap öpüp saygıyla başıma koydum...şaşırmıştı ama yadırgamamıştı...şaşkınlığından yararlanıp hemen arkasından da "hocam, YİNE haklıymışsınız, sesimin ve saçımın dik olduğunu biliyordum, itirazım yoktu...ama evde de sordum huyum da dikmiş hem de tartışmasız biçimde dimdikmiş...yine haklı çıktınız...şimdi özür dileme ve barış zamanı, pastamızı yiyelim...dedim...


jülide hoca, kocaman çerceveli gözlüklerinin üzerinden baktı...çay da söyle o zaman dedi...dümdüz bir sesti bu...ben bu dümdüz sese bile bin kere  razıydım...kendimi taptuk emre'nin kapısındaki , yüreği çarpa çarpa "bizim yunus mu" cümlesini beklerken ömründen ömür giden derviş yunus gibi çaresiz hissediyordum...çok şükür benim de yunus gibi korktuğum başıma gelmemişti...


yıllar sonra gönül rahatlığıyla şunu yazayım; jülide hocam beni  sevmeseydi, affetmeseydi, kafasını bile kaldırmaz, elini zinhar uzatmaz, çay söyle falan demek bir yana, pastadan tek çatal almadan yüzünü çevirip  daktilosunun tuşlarına çata çata vurmaya devam ederdi...kaç kişiye tam da böyle yaptığına o kadar çok şahit olmuştum ki...saat hala çok erkendi...odada kimseler yoktu..."hocam, ben çok insan sevmem ama sizi çok seviyorum...gençliğin saygsızlığıyla sizi kırdıysam özür dilerim, verin elinizi bir daha öpeyim..." dedim...öptün ya oğlum, şimdi sıra bende dedi ve kalktı iki yanağımdan öptü hocam beni....


artık sevinçten çay falan söylemedim...tabanlarım bir yerime:)) vura vura çay ocağına koşarak çıktım, iki çayı kendim alıp getirdim...çayımızı içip pastamızı yerken, trt radyo 1'de kadri kıral'ın okuduğu 5 dakikalık bölümü kaçırmayalım dedi hocam bana...kadri'yi hep çok başarılı bulurdu...hemen radyoyu açtım...daha vardı kadri'nin zamanına...7.30 ana haberlerinden önceki 5 dakikada anlatırdı her şeyi "her şey bizler için" diyerek kadri kıral...o yayından önceki günaydın türkiye bantlarından biri dönüyordu muhtemelen...yıl 1993'tü...

yıllar sonra ben de trt radyo-1 için ne çok günaydın türkiye hazırlayıp sunacaktım, hem de cezalı (!) zamanlarımda...yıllarca el üstünde tutulup daima canlı haber ve tartışma programları hazırlayıp sunarken, üst üste görevlendirildiğim geçici görevlerin tarihlerinde sorun çıkardığım ve o tarihlerde gitmeye arka arkaya aldığım sağlık raporlarıyla engel olduğum için yönetimin tasarrufuyla günaydın türkiye bantlarına transfer edilmiştim:))) yayıncılıkta olurdu böyle şeyler...programın canlısı, bant yayını,  iyisi kötüsü yoktu benim için....


yapımcının, iyisi kötüsü çalışkanı tembeli vardı bana göre...


ben yayıncıydım...bir futbolcunun, sahanın çimine toprağına bakmadan, bahane bulmadan sahaya çıkıp takır takır topunu oynaması misali, her türlü yayını şevkle , gönülle, akılla, vicdanla, kalple elimden gelenin en iyisiyle yapmaktı durduğum yer...yaptım da...zevkle...sayfalar dolusu metinler yazarak hem de...


aradan epeyi yıllar geçince, ilk günden beri sesini de kullanan yılların prodüktörü olarak,  trt ankara radyosu'nun, aşağıdan en yukarıya ilerleyen her kademesinde yönetici olduğum zamanların başında, ön denetimlerini de yapacaktım günaydın türkiye metinlerinin..şu hayat ne garip ve büyülüydü. yıllar önce birileri bana, murat günü geldiğinde  yöneticilik basamaklarında da bulunacaksın dese, la havle vela kuvvet der güler geçerdim...hiç öyle heveslerim olmamıştı....ben;  huyu dik , aklı dik, sesi dik, mesleğine hakikaten aşık bir yayıncıydım...



şu hayat ne kadar garipti...
nietzsche mi demişti  
amor fati & kaderini sev :))) diye...


günaydın türkiye bantlarını hazırlayıp sunarken,  jülide hocamın, "huyu da dik" cümlesi ne çok aklıma düşmüştü yıllar sonra...huyu dik  inat bir adamdım ya, onlarca yıl boyunca yalnızca köylüye yönelik içeriklerle hazırlanan günaydın türkiye bantlarını ben 2000'lerin başında yaparken asla ve kat'a öyle köy programı yapmamıştım...çünkü artık zamanlarda,  kentli nüfus ülkenin üçte ikisinden fazlasına denk geliyordu...türkiye bir tarım toplumu olmaktan çıkmış ama  kentleşememiş (!) ve kentlerin çeperlerinde toplanmıştı...tarım toplumu köy toplumu değildi artık türkiye...ben de bu yüzden öyle tarım marım konularıyla geçiştirmedim o programları...eni konu kentliye de, arada kalan insanlarımıza da yönelik programlar yaptım, elimden geldiğince, aklım erdiğince, kalemim yazıp dilim döndüğünce...


şuna da hazırlıklıydım ama; nerede köy konularının programdaki ağırlığı  diye yöneticiler soracak olursa diye her bölümde sözü bir cümleyle en az üçte iki kentli nüfus konusuna getirirdim yazdığım metinlerde...bir yayıncı her soruya hazırlıklı olacaktı:)) yöneltilen sorunun konuktan, dinleyiciden, yöneticiden gelmesi fark etmezdi...önemli olan o sorulara gerçeğe dayanan cevaplar verebilmekteydi....


o dönemde birim müdürümüz olan, hakiki yayıncı ve yapımcı, bizlerden daha da kıdemli olan sevgili meriç aksu; kulakları çınlasın, bir gün "murat her şeyin farkındayım :)) ama gerçek  senin dediğin gibi , oran en az üçte iki...gerekçelerinde haklısın...ama ne inatçı adamsın:))" demiş, ikimiz karşılıklı gülmüştük...




biz jülide hocamla kadri'nin sunduğu 5 dakikalık "her şey bizler için" programını beklerken jülide hoca tane tane yine konuştu... 

"murat, pasta tazeymiş...dedi ve devam etti; ben enikonu pasta yemem...sabahları hiç yemem...ama hatır için yedim...sana hocandan bir nasihat olsun, ölene dek de unutma; 

...herkeste hatrın olmasın...herkes seni sevmesin...
birini , herkesin sevmesi de iyi değildir...

ama seni sevenlerin  (de) hatrını eskitme...

şunu da unutma, sen huyu da dik bir adam olmasaydın ben seni bu kadar önemsemezdim...

huyun hep böyle dik olsun 
ama yeri geldiğinde 
eğilmeyi bilsin, 
huyun da suyun da .... 

saçın zaten yaşlandıkca azalıp aklaşıp eğilecek...
sesin  muhtemelen yaşın oturdukça daha da kalınlaşacak  
dedi....


bugün bakıyorum da ta o zamandan bunu da bildi jülide hocam...
şimdilerde , telefonda fısıldayarak konuşurken dahi kendi sesim bana bile tan tan tan / geliyor vatman :))) kalınlığında geliyor...

saçlarıma hiç girmeyelim:))) takke düştü kel göründü:)))


hocamın bu cümlelerinden, kulağa küpelerinden sonra , zihnim bir daha allak bullak olurken bir perde daha yırtıldı...dondum kaldım...tek bir cümlesiyle yine kocaman bir nehir açmıştı jülide hocam önüme...hocam birer çay daha alıyorum...sonra ben de geçeceğim daktilomun başına sorularımı yazacağım dedim.....ve ekledim benim çok öğretmenim oldu şu hayatta ama izin verirseniz,  layık görürseniz , siz hiç ölmeyecek ustam da olun  dedim...sessiz kaldı jülide hoca...sessizlik bu konuda da icazet almanın işaretiydi...


                                 allahım, ne güzel bir gündü...



sonra ikimiz de daktilolarımızın başına geçtik...
çata çuta çata çuta yazmaya başladık...

bu arada dışardan gelen sesler arttı....
RADYO ANKİ'de bir yayın günü daha başlıyordu...
ikişer ikişer giriyordu kapıdan insanlar işlerinin başına geçmeye...


aradan yıllar geçti...
hayat herkesi bir yerlere savurdu...
biz büyüdük, ben yaşlandım, çoluk çocuğa karıştım...
ömür katarında yarım asır geldi geçti....


çocuklarım bile evlenecek yaşlara geldi :)) 
babaları gibi acul çıkmadılar çok şükür ki bu hususta :))


ve kendi kendine verdiği ismiyle  jülide GÜLİZAR hocam;  
2011 yılının yine bir mart gününde 82 yaşında aramızdan ayrıldı...


ben de bu gece, aldım emektar ve kaprisli laptopumu bacaklarımın üzerine, laptobun pilinin sıcaklığından dolayı bir daha çocuklarım olmazsa, spermler ölüverirse falana  hiç takılmayıp:))) , evladın da fazlasında hiç gözüm yok, YARADAN var olan  evlatlarımın ömrünü güzel kılsın diye diye,  takır takır bu yazıyı yazdım...

 
sizi bilmem...bilemem ama bence şu hayatta insanın bir duruşu olmalı...jülide hocam da böyle demişti bana....adına inatçılık mı dersiniz, kararlılık mı, irade mi bilemem...ama insanın bir duruşu olmalı...dimdik de bir huyu olmalı bir insanın...


fakaaaat kendim için söylersem, yeri ve zamanı geldiğinde insan o dimdik huyundan bile, inadından bile  çok sevdikleri için, en sevdikleri için, çok sevdiği için vazgeçmeyi de bilmeli...

bunu hep yapabildin mi...hep vazgeçebildin mi....
hep başarabildin mi... diye sorarsanız  bana ???


asla ve kat'a her zaman yapabildim diyemem...her gün yeni bir şey öğreniyorsa insan, çelik gibi sert ama su gibi yumuşak da olmayı öğrenmeli...derim....çünkü artık o  yaşlardayız...


bu hayat biraz da böyle değil mi...
talebe çalışacak  ; ama hoca da  kanaat kullanacak :)))


babam taşkın hocam  hep öyle yapar, müspet kanaat kullanırdı....
talebelerinde, mutlaka övecek bir yan bulurdu taşkın hocam.
en tembelinde en umursamazında bile bulurdu övülecek yanı... 
belki de,  ölümünde o yüzden aktı talebeleri mezarlığa dualarıyla...
nur içinde yatası babam....


jülide gülizar hocam da öyle yapardı...
ben, yaradan affetsin,  öyle  duayla anmadım hocalarımı...
daima  anılara , yazılara kalsın istedim, yaşadıklarımız... 
senin de yazıların dua murat, eğer kabul olunursa  dedim kendime..


                             
                            8. ölüm yıldönümünüzde 
                               ellerinizden öperim;  
                     jülide gülizar hocam...
                 
                   ne kadar çırağınız olabildim bilemem
             ama huyu dik bir adam kalabilmeyi  başardım                                simsiyah dik saçlarım yıllar içinde azalıp  aklaştı
                      sesim daha da oturup kalınlaştı....
                        
                  tüm bunları da önceden bilip söylemiştiniz...
             bu günlerimizi de (!) önceden bilip söylemiştiniz
                                    jülide gülizar hocam....
                         yayıncılıktaki    ustam...

                         jülide hocamlı yıllar...odamız...radyo anki..
                                    1993  / daktilolu zamanlar
                                          20 li yaşlarım....!!!

    ( murat örem / 28 mart 2019 / ankara....)

                                   türkülerle gömün beni .../ güler duman